ces sacrifices ignorés
“Te midden van deze vele verhalen, afkomstig van tijdgenoten, van acteurs die betrokken waren bij dit drama waarin het leven van zoveel broze wezens op het spel stond, zien we deze boerenvrouwen, deze voedsters, die maandenlang geen loon of slechts onbeduidende geldbedragen ontvingen, zonder persoonlijke middelen, zonder brood soms, meestal in hun hart toch de kracht vinden om de aan hen toevertrouwde kleine wezens te behouden.
Ze claimen met veel misbaar wat hen verschuldigd is ; ze belegeren het openbaar bestuur ; ze dreigen er mee de zuigelingen achter te laten zonder moeder ; maar wanneer ze deze dreiging willen uitvoeren, kijken ze naar het arme verwaarloosde kind, gevoed met hun melk. Dan zien we ze terugkeren naar hun stulp, geladen met de kostbare last, liever kiezen voor nog grotere armoede in het huishouden dan dat ze zich zouden lenen tot zo’ n wrede verlating.
Deze moeilijk te begrijpen toewijding, deze genegeerde opofferingen, doen zich voor in ons edele land van Frankrijk ; ze doen ons de misdaden en mislukkingen vergeten en zijn een eer voor het land. Door duizenden kinderen te redden in de moeilijkste tijden, hebben deze nederige vrouwen van ons platteland zich zeer verdienstelijk gemaakt voor God en voor het Vaderland.”
Léon Lallemand blikt in 1898 in zijn werk over “La Révolution et les pauvres” terug op de hervormingen in de armenzorg van de Franse Revolutie. Daarbij komen ook de gevolgen van de hervormingen voor de “Enfants de la Patrie” aan bod die geplaatst waren bij pleeggezinnen op het platteland. De verlaten kinderen voor wie het Vaderland, sinds 1794 ook uitgebreid met België, had beloofd te zullen zorgen. De afschaffing van de oude instellingen voor armenzorg en de oprichting van de nieuwe instellingen verliep nogal chaotisch. Vanuit veel departementen, ook vanuit de Belgische departementen, klonken noodkreten, die Lallemand uitvoerig documenteert. Voor de inspanningen die de voedsters of pleeggezinnen zich getroostten, ondanks alle perikelen, stak hij zijn bewondering niet onder stoelen of banken.