Hieronder volgt een lijst van de tehuizen voor moeders in België, aangenomen door het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn in 1949.
Opzet
Overgenomen uit Het Kind, het tijdschrift van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn (N.W.K.), nummer 1 van februari 1949 :
- Voor alleenstaande vrouwen is de moederschap veelal een ontzettend drukkende last. Vele dezer vrouwen, moesten zij aan haar lot overgelaten worden, zou onwillekeurig de verleiding overvallen zich van die last te ontdoen : haar kinderen zijn dan ook, meer dan andere, blootgesteld om slachtoffers te wezen.
- Op eenvoudig verzoek worden deze vrouwen aanstonds opgenomen in de tehuizen voor moeders. Ze zijn er veilig en ontvangen er de zorgen die haar toestand vereist. De actie van de tehuizen voor moeders beperkt zich trouwens niet alleen tot het verlenen van gastvrijheid. Het is van belang bij deze vrouwen die altoos ongelukkig zijn en vaak ook slachtoffer, het gevoel van moederliefde te doen ontluiken daar de moederliefde de beste beschutting is die men het kind geven kan. In al deze tehuizen vindt de moeder een bezigheid in het opdrijven van het huishouden en het verzorgen van haar kind.
- De tehuizen voor moeders worden door het N.W.K. aangenomen en gesubsidieerd ; alle moeten het reglement nakomen, maar alle behouden hun eigen karakter zodat ze elk een eigen stempel dragen.
- Over het algemeen worden de aanstaande moeders er toegelaten, zodra ze tengevolge van haar zwangerschap niet meer in staat zijn in haar eigen midden te verblijven. Ze vertrekken pas wanneer het Bestuur alle zekerheid heeft omtrent het lot van moeder en kind ; de verblijftijd is door dit feit hoogst veranderlijk.
- Sommige tehuizen voor moeders blijven rechtstreeks belang stellen in het lot van de moeders die, omdat ze niet meer naar hun eigen familie terug kunnen gaan, verlaten schepselen zijn, niet in staat om in de ganse last van haar kind door de vrucht van haar arbeid te voorzien.
Antwerpen
Capucienerstraat 19
(of Kapucieneressen)
Tehuis voor Moeders – Home Marie Pecher
- Ieder verzoek tot opneming moet worden goedgekeurd door de Raad van beheer en gestaafd zijn door een getuigschrift afgeleverd door de aan het gesticht verbonden geneesheer of geneesheren.
- De duur van het verblijf is in beginsel vier maand. De Raad van beheer zal echter, naar gelang de speciale omstandigheden, nagaan in hoeverre dit verblijf verkort of verlengd kan worden.
- De moeders moeten er zich toe verbinden haar kind de borst te geven, behoudens vrijstelling van de dokter.
- Ongehuwde moeders, komend uit de Kraaminrichting, kunnen, zo er plaats is en nadat de Directrice inlichtingen heeft ingewonnen, met haar kind in het tehuis worden opgenomen.
- Zo mogelijk zal de arbeid verricht in de werkplaats, bezoldigd worden.
- Zo de moeder verplicht wordt van haar kind te scheiden, zal dit door bemiddeling van het gesticht uitgezonden worden, hetzij in een gezin hetzij in een gesticht die alle gewenste waarborgen bieden.
Borgerhout
Vosstraat 160
(in 1963 nr. 164)
Tehuis der Kleinen
- Het hoofddoel van de kongregatie heeft altijd gelegen in de zorg om het kind. In de instelling worden dan ook tientallen kinderen opgenomen.
- Men ondervond echter dat dikwijls heel wat problemen ontstonden voor een toekomstige ongehuwde moeder. Om haar de gelegenheid te geven de tijd voor de bevalling rustig door te maken, en tevens nadien voor haar kindje te kunnen zorgen, werd de afdeling gesticht : tehuis voor ongehuwde moeders.
- De ongehuwde moeder wordt volledig opgenomen in het leven van de instelling. De bevalling gebeurt in een moederhuis naar keuze. Moeder en kind mogen minstens gedurende één jaar verblijven in de instelling.
Zusters der Kleinen
V.z.w.d. 15/3/1923 nr.165
Etterbeek
Ant. Gauthierstraat 65
(Rue Ant. Gautier 61 – in 1963)
Centres belges de puériculture
Home Docteur Eugène Lust “War Memorial”
- Recueille les mères abandonnées et leur enfant.
- Les mères donnent, sous la direction des puéricultrices, une grand part des soins que réclame leur enfant.
- Relèvement moral.
A.s.b.l. 4/2/1960 nr 402
Gent
Struifstraat 7
Tehuis voor Moeders
- Ten behoeve van ongehuwde toekomstige moeders uit de provincie.
- De bevalling geschiedt in de materniteit “De Bijloke”.
Commissie Openbare Onderstand
Liège
rue Wazon, 57
L’Asile de la Mère et des Tout-Petits
- In dit gesticht worden alleenstaande vrouwen voor en na de bevalling opgenomen.
- Het zorgt tevens voor plaatsing van de kinderen die, van de geboorte tot de leeftijd van drie jaar, ergens anders dan thuis een onderkomen moeten vinden (weeskinderen, kinderen van ouders lijdend aan ernstige of besmettelijke ziekten, kinderen van alleenstaande echtgenoten of ongehuwde moeders, verlaten kinderen, kinderen van onwaardige ouders).
- De afdeling voor hele kleintjes omvat een kleintjesoord en kan tevens rekenen op de bezoldigde medewerking van uitgelezen bewaaksters. Deze ontvangen een loon alsmede alle voorwerpen die ze voor het onderhoud van het kind nodig hebben. Ze zijn er toe gehouden de kinderen die haar toevertrouwd zijn geregeld op de zuigelingenconsultatie aan te bieden die in de zetel van het gesticht plaatsgrijpt. De verpleegster van het gesticht begeeft zich veelvuldig bij de bewaaksters ten huize.
A.s.b.l. 31/8/1924 nr 403
Schaarbeek
Dupontstraat 69
Maison de la Mère et de l’Enfant
Ongehuwde moeders moeten er zich minstens twee maand voor de bevalling aanbieden en er twee maand nadien verblijven.
(Leger des Heils ?)
Ukkel – Uccle
Dieweg 73
Maison maternelle
- Maison d’accueil ouverte à toute femme enseinte désirant abriter sa grossesse et à toute mère sortant d’une maternité avec son enfant.
- La maison est ouverte à toute personne quels que soient sa nationalité ou son lieu d’origine.
- Home pour jeunes filles enceintes ou ayant un bébé. Pouponnière pour les enfants des pensionnaires.
A.s.b.l. 9/6/1927 n° 409
Ukkel – Uccle
Kolonel Chaltinstraat 85
Notre Abri
- Alleenstaande toekomstige moeders worden in “Notre Abri”, na onderzoek, opgenomen vanaf de zevende maand van hun zwangerschap, behoudens in uitzonderingsgevallen waarover de Raad van beheer zich uitspreekt.
- Het verblijf is kosteloos voor behoeftige vrouwen. Voor deze die er door bemiddeling van een welstellende familie of van een openbaar bestuur worden geplaatst en voor deze die geen zestien jaar oud zijn, wordt een vergoeding gevraagd van 25 frank per dag.
- De opname in “Notre Abri” wordt slechts definitief na een veertiendaagse observatieperiode.
- De aanstaande moeders moeten er zich schriftelijk toe verbinden na de bevalling met hun kind naar het tehuis terug te keren : ze zullen het kind grootbrengen en voeden volgens de richtlijnen van de geneesheer.
- Het verblijf duurt nog negen maand na de geboorte van het kind.
- Na afloop van de negende maand en zo de Directrice over haar arbeid en gedrag tevreden is, krijgt de moeder verlof haar kind in de kribbe te laten, mits betaling van een door de Raad van beheer vastgesteld maandelijks pensioengeld.
Soeurs des Petits, Borgerhout
Bronnen :
Basisgegevens uit : Het Kind, het tijdschrift van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn (N.W.K.), nr. 1, februari 1949, blz 34-35 ; aangevuld met gegevens vanuit volgende latere bronnen :
Caritas Antwerpen, 1963.
Officieel Repertorium van de sociale en onderstandsinstellingen van België, 1963.